Λίγα αλλά ενδιαφέροντα λόγια και εικόνες για τους Αρχαίους Μινύες
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ
logo
Ησιόδου 9, 32300 Ορχομενός (τηλ. 2261039029, email: vivlorchom@gmail.com)
Πέμπτη 14 Ιουνίου 2012
Τρίτη 12 Ιουνίου 2012
ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΓΛΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ -ΑΣ ΤΗΝ ΞΑΝΑΘΥΜΗΘΟΥΜΕ,ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ
14 April 2011Στα ίχνη των Μινύων
Γλας - ένα μυκηναϊκό χωριό στην Κωπαΐδα
Περιοδικό Αρχαιολογία, τεύχος 115
Η εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας, 17 χλμ. βορειοδυτικά της Θήβας, περνά μέσα από το λεκανοπέδιο της Κωπαΐδας, άλλοτε λίμνη 250.000 στρεμμάτων, ένα χώρο γεμάτο μυστήριο και πλούσια ιστορία. Στο ΒΑ. μυχό της βρίσκεται ένα χαμηλό βραχώδες έξαρμα με σημαντικότατα μυκηναϊκά κατάλοιπα, γνωστό ως Γλας.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το λεκανοπέδιο καλλιεργούσαν οι Μινύες, με έδρα τους τον Ορχομενό. Ήταν ένας γεωργικός λαός που είχε κατέβει από τη Θεσσαλία. Αυτοί εκδιώχθηκαν από τους Θηβαίους, με τη βοήθεια του Ηρακλή, ο οποίος κλείνοντας τις καταβόθρες (γεωλογικές σχισμές στο καρστικό έδαφος) από τις οποίες άδειαζαν τα νερά, μετέτρεψε το χώρο σε λίμνη. Γεωλογικές μελέτες έδειξαν ότι η δημιουργία της λίμνης οφείλεται σε σεισμούς.
Τον 19ο αιώνα, η λίμνη παραχωρήθηκε για αποξήρανση και εκμετάλλευση σε γαλλική εταιρεία (1865) και κατόπιν, για 100 χρόνια, σε αγγλική (1873). Στην αρχαιότητα, τη λίμνη της Κωπαΐδας πλαισίωναν 66 πόλεις. Τα νερά της έτρεφαν εξαιρετικά ψάρια και στις όχθες της φύτρωναν τα καλύτερα καλάμια για την κατασκευή αυλών (Θεόφραστος).
Σύγχρονες αρχαιολογικές μελέτες έδειξαν ότι οι πρώτες εργασίες αποξήρανσης της λίμνης είχαν πραγματοποιηθεί κατά τον 15ο14ο αι. π.χ. και ότι ένα ασυνήθιστο μυκηναϊκό οχυρό, σε ύψωμα που πριν από την αποστράγγιση ήταν νησί, χρησίμευε πιθανώς ως κέντρο διοίκησης των επιχειρήσεων αυτών. Δυστυχώς η μετέπειτα έντονη αγροτική δραστηριότητα, αφού αποξηράνθηκε η Κωπαΐδα, κατέστρεψε, εν πολλοίς, τα θαυμάσια αυτά έργα.
Τα βασικά ορύγματα είχαν πλάτος 40 και 80 μ. και είχαν χτισμένες όχθες, που έφταναν σε μήκος τα 50 χλμ. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν 250.000 κυβικά μέτρα πέτρας. Με τα ορύγματα αυτά, τα νερά οδηγούνταν από το στόμιο των ποταμών που τροφοδοτούσαν τη λίμνη στον Ευβοϊκό κόλπο. Γύρω στο 1100 π.χ., οπότε ο μυκηναϊκός κόσμος καταρρέει, ο χώρος εγκαταλείπεται.
Καμία μαρτυρία δεν υπάρχει για το οχυρό αυτό σε κλασικά κείμενα, αλλά ούτε και σε μεταγενέστερα, η πρώτη αναφορά οφείλεται στον Άγγλο ταξιδιώτη Dodwell (1819). Ο Γλας βρίσκεται απέναντι από το χωριό Κάστρο και το ύψος του κυμαίνεται από 20 έως 70 μ., με 119 μ. υψόμετρο από την επιφάνεια της θάλασσας. Το αρχαίο όνομά του δεν μας είναι γνωστό, γι’ αυτό και σήμερα χρησιμοποιείται το νεότερό του όνομα Γλας, πιθανώς παραφθορά της αρβανίτικης λέξης Κουλά, που σημαίνει κάστρο.
Εδώ δεσπόζει το κυκλώπειο, γερό και φαρδύ του τείχος (7 μ. πλάτος), του 13ου αι. π.χ., με τις τέσσερις πύλες και το συνολικό του μήκος των 3 χλμ. Η τειχισμένη επιφάνεια των 200 στρεμμάτων είναι επταπλάσια από αυτή των Μυκηνών, όμως, αντίθετα από τις συνηθισμένες μυκηναϊκές ακροπόλεις, η επιφάνεια δεν ήταν ολόκληρη οικοδομημένη και δεν χρησιμοποιήθηκε αργότερα, όπως άλλα κάστρα. Μόνο ασήμαντα λείψανα της ελληνορωμαϊκής και της βυζαντινής περιόδου έχουν διασωθεί.
Ένας, εν μέρει λιθόστρωτος, δρόμος κάνει το γύρο του χώρου, οπότε ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το τείχος, που σε μεγάλο μέρος υψώνεται πάνω από τον φυσικό οχυρό βράχο. Στο κέντρο του πλατώματος είχε οικοδομηθεί ένα διώροφο μέλαθρον, χωρισμένο σε δύο ξεχωριστές κατοικίες με μικρά δωμάτια. Η κεραμική που βρέθηκε εδώ είναι κυρίως οικιακής χρήσης. Σε μικρή απόσταση υπήρχαν δύο άλλα μεγάλα κτίρια, ίσως διοικητήριο και αποθήκες. Ο ανασκαφέας καθηγητής Σπύρος ιακωβίδης εικάζει πως το οχυρό αυτό είχε δημιουργηθεί για την επίβλεψη των αποστραγγιστικών έργων και την αποθήκευση αγροτικών αγαθών.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι όλα σχεδόν τα κτίρια ήταν διακοσμημένα με τοιχογραφίες, θραύσματα των οποίων μαρτυρούν για την προσεγμένη κατασκευή, τα περίτεχνα σχέδια και τα αρμονικά τους χρώματα. Ανασκαφές έχουν γίνει από παλιά, αλλά μόνο ο καθηγητής Σπύρος ιακωβίδης προέβη σε δημοσίευση (Σ. Ιακωβίδης, Γλας Ι. Η ανασκαφή 19551961, Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία Αθήνα 1989, και του ιδίου, Γλας ΙΙ. Η ανασκαφή 19811991, Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Αθήνα 1998. Έχει εκδοθεί και ένας τόμος στα αγγλικά. Ένας τρίτος τόμος αναμένεται να κυκλοφορήσει, με μελέτη των τοιχογραφιών από τον Χρήστο Μπουλώτη).
Γλας - ένα μυκηναϊκό χωριό στην Κωπαΐδα
Περιοδικό Αρχαιολογία, τεύχος 115
Η εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας, 17 χλμ. βορειοδυτικά της Θήβας, περνά μέσα από το λεκανοπέδιο της Κωπαΐδας, άλλοτε λίμνη 250.000 στρεμμάτων, ένα χώρο γεμάτο μυστήριο και πλούσια ιστορία. Στο ΒΑ. μυχό της βρίσκεται ένα χαμηλό βραχώδες έξαρμα με σημαντικότατα μυκηναϊκά κατάλοιπα, γνωστό ως Γλας.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το λεκανοπέδιο καλλιεργούσαν οι Μινύες, με έδρα τους τον Ορχομενό. Ήταν ένας γεωργικός λαός που είχε κατέβει από τη Θεσσαλία. Αυτοί εκδιώχθηκαν από τους Θηβαίους, με τη βοήθεια του Ηρακλή, ο οποίος κλείνοντας τις καταβόθρες (γεωλογικές σχισμές στο καρστικό έδαφος) από τις οποίες άδειαζαν τα νερά, μετέτρεψε το χώρο σε λίμνη. Γεωλογικές μελέτες έδειξαν ότι η δημιουργία της λίμνης οφείλεται σε σεισμούς.
Τον 19ο αιώνα, η λίμνη παραχωρήθηκε για αποξήρανση και εκμετάλλευση σε γαλλική εταιρεία (1865) και κατόπιν, για 100 χρόνια, σε αγγλική (1873). Στην αρχαιότητα, τη λίμνη της Κωπαΐδας πλαισίωναν 66 πόλεις. Τα νερά της έτρεφαν εξαιρετικά ψάρια και στις όχθες της φύτρωναν τα καλύτερα καλάμια για την κατασκευή αυλών (Θεόφραστος).
Σύγχρονες αρχαιολογικές μελέτες έδειξαν ότι οι πρώτες εργασίες αποξήρανσης της λίμνης είχαν πραγματοποιηθεί κατά τον 15ο14ο αι. π.χ. και ότι ένα ασυνήθιστο μυκηναϊκό οχυρό, σε ύψωμα που πριν από την αποστράγγιση ήταν νησί, χρησίμευε πιθανώς ως κέντρο διοίκησης των επιχειρήσεων αυτών. Δυστυχώς η μετέπειτα έντονη αγροτική δραστηριότητα, αφού αποξηράνθηκε η Κωπαΐδα, κατέστρεψε, εν πολλοίς, τα θαυμάσια αυτά έργα.
Τα βασικά ορύγματα είχαν πλάτος 40 και 80 μ. και είχαν χτισμένες όχθες, που έφταναν σε μήκος τα 50 χλμ. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιήθηκαν 250.000 κυβικά μέτρα πέτρας. Με τα ορύγματα αυτά, τα νερά οδηγούνταν από το στόμιο των ποταμών που τροφοδοτούσαν τη λίμνη στον Ευβοϊκό κόλπο. Γύρω στο 1100 π.χ., οπότε ο μυκηναϊκός κόσμος καταρρέει, ο χώρος εγκαταλείπεται.
Καμία μαρτυρία δεν υπάρχει για το οχυρό αυτό σε κλασικά κείμενα, αλλά ούτε και σε μεταγενέστερα, η πρώτη αναφορά οφείλεται στον Άγγλο ταξιδιώτη Dodwell (1819). Ο Γλας βρίσκεται απέναντι από το χωριό Κάστρο και το ύψος του κυμαίνεται από 20 έως 70 μ., με 119 μ. υψόμετρο από την επιφάνεια της θάλασσας. Το αρχαίο όνομά του δεν μας είναι γνωστό, γι’ αυτό και σήμερα χρησιμοποιείται το νεότερό του όνομα Γλας, πιθανώς παραφθορά της αρβανίτικης λέξης Κουλά, που σημαίνει κάστρο.
Εδώ δεσπόζει το κυκλώπειο, γερό και φαρδύ του τείχος (7 μ. πλάτος), του 13ου αι. π.χ., με τις τέσσερις πύλες και το συνολικό του μήκος των 3 χλμ. Η τειχισμένη επιφάνεια των 200 στρεμμάτων είναι επταπλάσια από αυτή των Μυκηνών, όμως, αντίθετα από τις συνηθισμένες μυκηναϊκές ακροπόλεις, η επιφάνεια δεν ήταν ολόκληρη οικοδομημένη και δεν χρησιμοποιήθηκε αργότερα, όπως άλλα κάστρα. Μόνο ασήμαντα λείψανα της ελληνορωμαϊκής και της βυζαντινής περιόδου έχουν διασωθεί.
Ένας, εν μέρει λιθόστρωτος, δρόμος κάνει το γύρο του χώρου, οπότε ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το τείχος, που σε μεγάλο μέρος υψώνεται πάνω από τον φυσικό οχυρό βράχο. Στο κέντρο του πλατώματος είχε οικοδομηθεί ένα διώροφο μέλαθρον, χωρισμένο σε δύο ξεχωριστές κατοικίες με μικρά δωμάτια. Η κεραμική που βρέθηκε εδώ είναι κυρίως οικιακής χρήσης. Σε μικρή απόσταση υπήρχαν δύο άλλα μεγάλα κτίρια, ίσως διοικητήριο και αποθήκες. Ο ανασκαφέας καθηγητής Σπύρος ιακωβίδης εικάζει πως το οχυρό αυτό είχε δημιουργηθεί για την επίβλεψη των αποστραγγιστικών έργων και την αποθήκευση αγροτικών αγαθών.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι όλα σχεδόν τα κτίρια ήταν διακοσμημένα με τοιχογραφίες, θραύσματα των οποίων μαρτυρούν για την προσεγμένη κατασκευή, τα περίτεχνα σχέδια και τα αρμονικά τους χρώματα. Ανασκαφές έχουν γίνει από παλιά, αλλά μόνο ο καθηγητής Σπύρος ιακωβίδης προέβη σε δημοσίευση (Σ. Ιακωβίδης, Γλας Ι. Η ανασκαφή 19551961, Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία Αθήνα 1989, και του ιδίου, Γλας ΙΙ. Η ανασκαφή 19811991, Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Αθήνα 1998. Έχει εκδοθεί και ένας τόμος στα αγγλικά. Ένας τρίτος τόμος αναμένεται να κυκλοφορήσει, με μελέτη των τοιχογραφιών από τον Χρήστο Μπουλώτη).
Βιβλιοθήκες που άλλαξαν τον κόσμο.Η ιστορία τους και η επιρροή τους στον δυτικό πολιτισμό
Aπό τον Κ. Στάικο
από Archaeology newsroom -
Η Αλεξάνδρεια ήταν το πιο πολυσύχναστο μεσογειακό λιμάνι από τον 3ο έως τον 1ο αι. π.Χ. Κάθε εμπορικό πλοίο όμως που έδενε στο λιμάνι έπρεπε να περάσει μια ασυνήθιστη δοκιμασία: μια επιτροπή ανέβαινε στο πλοίο και το ερευνούσε, για να δει αν μετέφερε παπύρινα βιβλία! Είτε αυτά ήταν ιδιωτικά και βρίσκονταν στις αποσκευές των επιβατών είτε ήταν της αποστολής: βιβλία, λ.χ. του καπετάνιου με σκίτσα, περιγραφές, γεωγραφικές πληροφορίες.
Αντίθετα όμως με όσα συνέβαιναν σε άλλες περιπτώσεις, η επιτροπή δεν έψαχνε βιβλία για να τα καταστρέψει. Γινόταν κατάσχεσή τους προκειμένου να κοσμήσουν τη θρυλική Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Στη θέση τους, οι Αλεξανδρινοί έδιναν στους ιδιοκτήτες των παπύρων αντίγραφα. Κρατούσαν εκείνοι τα πρωτότυπα, προκειμένου να περιορίσουν την πιθανότητα λαθών στην αντιγραφή. Και τους ενδιέφεραν τα πάντα.
«Ποτέ στην ιστορία του πολιτισμού, κανενός πολιτισμού, δεν είχε υπάρξει, έως τη δημιουργία της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, μια τόσο υπερφιλόδοξη σύλληψη: να δημιουργηθεί δηλαδή μια βιβλιοθήκη που να θησαυρίζει όλη τη γραμματεία του παρελθόντος στον τότε γνωστό κόσμο, σε όλες τις εθνικές γλώσσες αλλά και σε μεταφράσεις, όπως και σε ποικίλες εκδόσεις, ώστε να καταλήγουν οι ειδικοί στην κατά το δυνατόν πιο αξιόπιστη έκδοση», λέει στα «Νέα» ο αρχιτέκτονας και ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Στάικος.
«Προϊστάμενοι της Βιβλιοθήκης ήταν οι άριστοι φιλόλογοι της εποχής», συνεχίζει. «Εκείνοι ήταν άλλωστε που επέβαλαν και τη στίξη. Ο βιβλιογραφικός πλούτος ταξινομήθηκε με τους “πίνακες” που συνέταξε ο ποιητής Καλλίμαχος, ο λεγόμενος και “χαλκέντερος”. Πρόκειται για την πρώτη πλήρη βιβλιοθηκονομική τάξη. Κάθε παπύρινος ρόλος είχε τον τίτλο του, πληροφορίες για το όνομα του συγγραφέα, τον αριθμό του συνόλου των παπύρων του έργου. Από τον ελληνικό κόσμο πρέπει να είχαν τα πάντα. Ήταν πάντως μια κλειστή Ακαδημία με επικεφαλής ιερέα. Και η τελειομανία τους ήταν παροιμιώδης».
Ο Κωνσταντίνος Στάικος συνέγραψε την πεντάτομη «Ιστορία της βιβλιοθήκης στον δυτικό πολιτισμό», της οποίας ο πέμπτος τόμος, που αφορά τις βιβλιοθήκες της Αναγέννησης («Από τον Πετράρχη στον Μιχαήλ Αγγελο»), κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες. Έχοντας ανασυγκροτήσει, ως αρχιτέκτονας βιβλιοθηκών, τόσο τις πατριαρχικές βιβλιοθήκες όσο και τη Βιβλιοθήκη της Μονής της Πάτμου, ο Κωνσταντίνος Στάικος απέκτησε και διεθνή φήμη ως ιστορικός του βιβλίου όταν εξέδωσε σε έναν από τους πλέον εξειδικευμένους και έγκυρους σε θέματα ιστορίας βιβλίου εκδοτικούς οίκους, τον Oak Knoll Press που εδρεύει στο Νιου Καστλς του Ντελαγουέρ στις ΗΠΑ, το έργο του «The Great Libraries» — έργο αναφοράς πλέον που μνημονεύεται σε κάθε σχετική βιβλιογραφία.
Στον ελληνικό κόσμο, μας λέει, πέρα από τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, υπάρχει ένα ακόμη μεγάλο —προγενέστερο— κεφάλαιο που έχει να κάνει με την ιστορία των βιβλιοθηκών: είναι ο Αριστοτέλης και η εποχή του. Και τα δύο αυτά κεφάλαια συνδέονται, πάντως, το καθένα με τον τρόπο του, με τον Αλέξανδρο. Διότι ο Αριστοτέλης, ως δάσκαλος του Αλέξανδρου, τον ώθησε ενδεχομένως να φθάσει να οραματιστεί πρώτος μια αυτοκρατορική, πανεθνική βιβλιοθήκη. Έδωσε μάλιστα εντολή να μεταφράζονται στα ελληνικά κείμενα κατακτημένων λαών από ελληνομαθείς αυτόχθονες ώστε να συγκεντρώνεται και η πολιτιστική παράδοση και η ιστορία των επαρχιών της αυτοκρατορίας του. «Με αυτόν τον τρόπο σώθηκε η φιλοσοφία του Ζωροάστρη και πέρασε ξανά, από τα ελληνικά, στους Πέρσες», λέει ο Κωνσταντίνος Στάικος.
Ταυτόχρονα, ο Αριστοτέλης αλλά και ο Πλάτωνας ήταν εκείνοι που συγκρότησαν τις πρώτες βιβλιοθήκες φιλοσοφικού και πανεπιστημιακού χαρακτήρα, όπου συγκεντρώθηκε η προσωκρατική παράδοση. Αργότερα οι Σοφιστές τις επέκτειναν, περνώντας το βιβλίο στην εκπαίδευση και στη μάθηση. Ο Αριστοτέλης ήταν εξάλλου εκείνος που ζήτησε το 338 από τον Λυκούργο να φτιάξει στην Αθήνα βιβλιοθήκη με τα αυθεντικά κείμενα των τραγικών. «Αργότερα οι Πτολεμαίοι πήραν τα πρωτότυπα και άφησαν αντίγραφα», εξηγεί ο μελετητής της ιστορίας του βιβλίου.
Βιβλία στα χρόνια των διωγμών
Σε έναν περίπατό του ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναγκάστηκε να πετάξει ένα βιβλίο που κρατούσε στο ποτάμι. Είχε δει να πλησιάζουν δύο στρατιώτες και η εποχή του δεν ήταν παράδεισος για τους βιβλιόφιλους. Αυτό που φοβήθηκε περισσότερο ήταν ότι το περιεχόμενο του συγγράμματος που κρατούσε μπορούσε να παρερμηνευθεί και οι στρατιώτες να τον συλλάβουν ως αιρετικό!
«Η αντιπαλότητα εθνικών και χριστιανών είχε φτάσει σε επίπεδα αδιανόητα», λέει στα «Νέα» ο Κωνσταντίνος Στάικος, ο οποίος ολοκλήρωσε πρόσφατα την άνω των 2.300 σελίδων πεντάτομη «Ιστορία της βιβλιοθήκης στον δυτικό πολιτισμό». «Το βιβλίο τότε αποτελούσε ομολογία πίστης ή μη πίστης. Οι εθνικοί υποχρέωναν τους χριστιανούς να καίνε τα Ευαγγέλια και οι χριστιανοί τους πλήρωναν με το ίδιο νόμισμα: αν κάποιοι θησαύριζαν στο σπίτι τους κείμενα των εθνικών —μαθηματικά, αστρονομικά, φιλοσοφικά—, όλα αυτά κατέληγαν στην πυρά μαζί με τους ιδιοκτήτες τους».
Η επικράτηση του χριστιανισμού άλλαξε άλλωστε τα δεδομένα τόσο της ιστορίας του βιβλίου και των βιβλιοθηκών όσο και της ιστορίας της παιδείας γενικότερα. «Η παιδεία των εθνικών, αν δεν τελούσε υπό διωγμό —τα νεοπλατωνικά συστήματα ήταν προς αφανισμό—, στην καλύτερη των περιπτώσεων συμπτύχθηκε σε επιτομές», εξηγεί. «Η αρχαία γνώση περνούσε πλέον στη χριστιανική εκπαίδευση με τη μορφή μικροεπιτομών —εγχειριδίων με σκόρπια στοιχεία— και η παιδεία, που πέρασε στη δικαιοδοσία μοναστηριακών κύκλων, βασιζόταν κυρίως στη Βίβλο. Η αριστοτελική ηθική περνάει μόνο μέσα από τα κείμενα των βίων των αγίων».
Όλα αυτά έδωσαν το στίγμα της παιδείας που επικράτησε για αρκετούς αιώνες. «Οι χριστιανοί δεν χρησιμοποίησαν κανένα από τα μνημειακά κτίσματα-βιβλιοθήκες του ρωμαϊκού παρελθόντος. Είτε τα έκαψαν, είτε τα μετέτρεψαν σε στάβλους, είτε απλώς τα απέκοψαν από τον ιστό της κοινωνικής ζωής κάθε πόλης», λέει.
Οι Ρωμαίοι είχαν αναπτύξει μεγάλο δίκτυο βιβλιοθηκών. «Η μεγάλη καινοτομία της ρωμαϊκής περιόδου ήταν ο θεσμός της διπλοβιβλιοθήκης», λέει ο Κωνσταντίνος Στάικος. «Είτε με χωριστά τμήματα είτε ακόμη και με δίδυμα κτίρια, οι Ρωμαίοι είχαν παράλληλες βιβλιοθήκες στα λατινικά και στα ελληνικά προκειμένου να εξισώσουν τα λατινικά με τα ελληνικά γράμματα. Η αρχή έγινε με την πρώτη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Ρώμης (38 π.Χ.), εμπνεύσεως του Ιουλίου Καίσαρα, η οποία ολοκληρώθηκε όμως μετά τη δολοφονία του. Πρόκειται για μεγάλη καινοτομία στην ιστορία των βιβλιοθηκών: δύο παράλληλες βιβλιοθήκες για δύο παράλληλους πολιτισμούς. Και είναι απίστευτο ότι ο θεσμός επεκτάθηκε σε κάθε πόλη: βιβλιοθήκες σε ναούς, αγορές, θέρμες, γυμνάσια, σχολεία· βιβλιοθήκες δημόσιες, αυτοκρατορικές ή και αναθηματικές, όπως του Κέλσου στην Έφεσο».
Στη χριστιανική Ευρώπη τα πράγματα άρχισαν να επιστρέφουν στην αγάπη για τα γράμματα των αρχαίων Ρωμαίων και Ελλήνων, με τη δημιουργία των πρώτων πανεπιστημίων: της Σορβόννης το 1260, του Σαλέρνο, της Μπολόνια. Στην Ανατολή, πάντως, το «πανεπιστήμιο» εξακολούθησε να λειτουργεί σε μοναστηριακά κέντρα, αλλά και με εμπνευσμένους κοσμικούς δασκάλους, όπως ο Μετοχίτης. «Την αλλαγή τη βλέπουμε σταδιακά από τον 10ο αιώνα και μετά», λέει ο Κωνσταντίνος Στάικος. «Φως στους λεγόμενους “σκοτεινούς αιώνες” του Βυζαντίου δίνει η Βιβλιοθήκη του Πατριάρχου Φωτίου Α’, σύγγραμμα στο οποίο καταγράφονται όσα βιβλία συνάντησε ο ίδιος σε μοναστηριακές συλλογές, βιβλία εντελώς ξεχασμένα έως τότε», λέει.
Και συνεχίζει: «Δεν είναι εθνικιστικό να πει κανείς ότι η ουμανιστική φιλοσοφία που έθρεψε την Αναγέννηση οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στη νέα διάδοση της ελληνικής γλώσσας και την υποδοχή της από τους Ιταλούς. Τον 14ο αι. στη Δύση ελάχιστοι γνώριζαν στοιχειώδη ελληνικά. Είναι η συστηματική διδασκαλία τους από το 1397, στην έδρα του Studium της Φλωρεντίας, που οδηγεί στην αναστήλωση του σκηνικού του 4ου αι. Από εκεί βγήκαν σημαντικοί ελληνιστές που μελέτησαν ξανά τα έργα της αρχαιότητας από το πρωτότυπο. Και από την εποχή του Πετράρχη η προσωπική βιβλιοθήκη γίνεται και πάλι ένα εργαλείο για τον ποιητή, τον ιστορικό, τον λογοτέχνη, τον επιστήμονα. Γίνεται ο αχώριστος σύντροφός του. Ο Πλάτωνας ανακαλύπτεται ξανά. Η πλατωνική φιλοσοφία αποκτά μια νέα ακαδημία στη Φλωρεντία από την οποία περνούν όλοι οι διάσημοι στοχαστές της Ιταλίας αλλά και του Βορρά, με προεξάρχοντα τον Έρασμο. Οι διπλοβιβλιοθήκες κάνουν την εμφάνισή τους ξανά —όπως των Μεδίκων που σχεδίασε ο Μιχαήλ Άγγελος— και η Εκκλησία μπαίνει σε τροχιά μιας ελληνορωμαϊκοχριστιανικής σύγκλισης».
«Αναλώσιμη η σημερινή παιδεία»
«Η Αναγέννηση, μέσα από το βιβλίο, έθρεψε τον σεβασμό προς τον συνάνθρωπο και το έργο του», λέει ο ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Στάικος. «Αυτή είναι η μεγάλη συνεισφορά της στην ανθρωπότητα. Σήμερα, πάλι, η ουμανιστική παράδοση δεν είναι μόνο υπό διωγμόν. Ακόμα χειρότερα, είναι απλώς… άγνωστη. Η ουμανιστική συνείδηση είναι σε ελεύθερη πτώση, συνθλίβεται από την αντίληψη της παιδείας της επιτομής που προάγει κάτι πιο αναλώσιμο και εύπεπτο. Υπάρχει άγνοια των επιπτώσεων. Δεν μας οδηγεί κανένας. Πηγαίνουμε απλώς, χωρίς ανάχωμα σε οτιδήποτε. Και κανείς δεν έχει τη δύναμη να εκφράσει άλλη φωνή. Αλλά βασικός παρονομαστής στην παιδεία είναι η ισχυρή συνείδηση», καταλήγει.
από Archaeology newsroom -
Η Αλεξάνδρεια ήταν το πιο πολυσύχναστο μεσογειακό λιμάνι από τον 3ο έως τον 1ο αι. π.Χ. Κάθε εμπορικό πλοίο όμως που έδενε στο λιμάνι έπρεπε να περάσει μια ασυνήθιστη δοκιμασία: μια επιτροπή ανέβαινε στο πλοίο και το ερευνούσε, για να δει αν μετέφερε παπύρινα βιβλία! Είτε αυτά ήταν ιδιωτικά και βρίσκονταν στις αποσκευές των επιβατών είτε ήταν της αποστολής: βιβλία, λ.χ. του καπετάνιου με σκίτσα, περιγραφές, γεωγραφικές πληροφορίες.
Αντίθετα όμως με όσα συνέβαιναν σε άλλες περιπτώσεις, η επιτροπή δεν έψαχνε βιβλία για να τα καταστρέψει. Γινόταν κατάσχεσή τους προκειμένου να κοσμήσουν τη θρυλική Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Στη θέση τους, οι Αλεξανδρινοί έδιναν στους ιδιοκτήτες των παπύρων αντίγραφα. Κρατούσαν εκείνοι τα πρωτότυπα, προκειμένου να περιορίσουν την πιθανότητα λαθών στην αντιγραφή. Και τους ενδιέφεραν τα πάντα.
«Ποτέ στην ιστορία του πολιτισμού, κανενός πολιτισμού, δεν είχε υπάρξει, έως τη δημιουργία της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, μια τόσο υπερφιλόδοξη σύλληψη: να δημιουργηθεί δηλαδή μια βιβλιοθήκη που να θησαυρίζει όλη τη γραμματεία του παρελθόντος στον τότε γνωστό κόσμο, σε όλες τις εθνικές γλώσσες αλλά και σε μεταφράσεις, όπως και σε ποικίλες εκδόσεις, ώστε να καταλήγουν οι ειδικοί στην κατά το δυνατόν πιο αξιόπιστη έκδοση», λέει στα «Νέα» ο αρχιτέκτονας και ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Στάικος.
«Προϊστάμενοι της Βιβλιοθήκης ήταν οι άριστοι φιλόλογοι της εποχής», συνεχίζει. «Εκείνοι ήταν άλλωστε που επέβαλαν και τη στίξη. Ο βιβλιογραφικός πλούτος ταξινομήθηκε με τους “πίνακες” που συνέταξε ο ποιητής Καλλίμαχος, ο λεγόμενος και “χαλκέντερος”. Πρόκειται για την πρώτη πλήρη βιβλιοθηκονομική τάξη. Κάθε παπύρινος ρόλος είχε τον τίτλο του, πληροφορίες για το όνομα του συγγραφέα, τον αριθμό του συνόλου των παπύρων του έργου. Από τον ελληνικό κόσμο πρέπει να είχαν τα πάντα. Ήταν πάντως μια κλειστή Ακαδημία με επικεφαλής ιερέα. Και η τελειομανία τους ήταν παροιμιώδης».
Ο Κωνσταντίνος Στάικος συνέγραψε την πεντάτομη «Ιστορία της βιβλιοθήκης στον δυτικό πολιτισμό», της οποίας ο πέμπτος τόμος, που αφορά τις βιβλιοθήκες της Αναγέννησης («Από τον Πετράρχη στον Μιχαήλ Αγγελο»), κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες. Έχοντας ανασυγκροτήσει, ως αρχιτέκτονας βιβλιοθηκών, τόσο τις πατριαρχικές βιβλιοθήκες όσο και τη Βιβλιοθήκη της Μονής της Πάτμου, ο Κωνσταντίνος Στάικος απέκτησε και διεθνή φήμη ως ιστορικός του βιβλίου όταν εξέδωσε σε έναν από τους πλέον εξειδικευμένους και έγκυρους σε θέματα ιστορίας βιβλίου εκδοτικούς οίκους, τον Oak Knoll Press που εδρεύει στο Νιου Καστλς του Ντελαγουέρ στις ΗΠΑ, το έργο του «The Great Libraries» — έργο αναφοράς πλέον που μνημονεύεται σε κάθε σχετική βιβλιογραφία.
Στον ελληνικό κόσμο, μας λέει, πέρα από τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, υπάρχει ένα ακόμη μεγάλο —προγενέστερο— κεφάλαιο που έχει να κάνει με την ιστορία των βιβλιοθηκών: είναι ο Αριστοτέλης και η εποχή του. Και τα δύο αυτά κεφάλαια συνδέονται, πάντως, το καθένα με τον τρόπο του, με τον Αλέξανδρο. Διότι ο Αριστοτέλης, ως δάσκαλος του Αλέξανδρου, τον ώθησε ενδεχομένως να φθάσει να οραματιστεί πρώτος μια αυτοκρατορική, πανεθνική βιβλιοθήκη. Έδωσε μάλιστα εντολή να μεταφράζονται στα ελληνικά κείμενα κατακτημένων λαών από ελληνομαθείς αυτόχθονες ώστε να συγκεντρώνεται και η πολιτιστική παράδοση και η ιστορία των επαρχιών της αυτοκρατορίας του. «Με αυτόν τον τρόπο σώθηκε η φιλοσοφία του Ζωροάστρη και πέρασε ξανά, από τα ελληνικά, στους Πέρσες», λέει ο Κωνσταντίνος Στάικος.
Ταυτόχρονα, ο Αριστοτέλης αλλά και ο Πλάτωνας ήταν εκείνοι που συγκρότησαν τις πρώτες βιβλιοθήκες φιλοσοφικού και πανεπιστημιακού χαρακτήρα, όπου συγκεντρώθηκε η προσωκρατική παράδοση. Αργότερα οι Σοφιστές τις επέκτειναν, περνώντας το βιβλίο στην εκπαίδευση και στη μάθηση. Ο Αριστοτέλης ήταν εξάλλου εκείνος που ζήτησε το 338 από τον Λυκούργο να φτιάξει στην Αθήνα βιβλιοθήκη με τα αυθεντικά κείμενα των τραγικών. «Αργότερα οι Πτολεμαίοι πήραν τα πρωτότυπα και άφησαν αντίγραφα», εξηγεί ο μελετητής της ιστορίας του βιβλίου.
Βιβλία στα χρόνια των διωγμών
Σε έναν περίπατό του ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναγκάστηκε να πετάξει ένα βιβλίο που κρατούσε στο ποτάμι. Είχε δει να πλησιάζουν δύο στρατιώτες και η εποχή του δεν ήταν παράδεισος για τους βιβλιόφιλους. Αυτό που φοβήθηκε περισσότερο ήταν ότι το περιεχόμενο του συγγράμματος που κρατούσε μπορούσε να παρερμηνευθεί και οι στρατιώτες να τον συλλάβουν ως αιρετικό!
«Η αντιπαλότητα εθνικών και χριστιανών είχε φτάσει σε επίπεδα αδιανόητα», λέει στα «Νέα» ο Κωνσταντίνος Στάικος, ο οποίος ολοκλήρωσε πρόσφατα την άνω των 2.300 σελίδων πεντάτομη «Ιστορία της βιβλιοθήκης στον δυτικό πολιτισμό». «Το βιβλίο τότε αποτελούσε ομολογία πίστης ή μη πίστης. Οι εθνικοί υποχρέωναν τους χριστιανούς να καίνε τα Ευαγγέλια και οι χριστιανοί τους πλήρωναν με το ίδιο νόμισμα: αν κάποιοι θησαύριζαν στο σπίτι τους κείμενα των εθνικών —μαθηματικά, αστρονομικά, φιλοσοφικά—, όλα αυτά κατέληγαν στην πυρά μαζί με τους ιδιοκτήτες τους».
Η επικράτηση του χριστιανισμού άλλαξε άλλωστε τα δεδομένα τόσο της ιστορίας του βιβλίου και των βιβλιοθηκών όσο και της ιστορίας της παιδείας γενικότερα. «Η παιδεία των εθνικών, αν δεν τελούσε υπό διωγμό —τα νεοπλατωνικά συστήματα ήταν προς αφανισμό—, στην καλύτερη των περιπτώσεων συμπτύχθηκε σε επιτομές», εξηγεί. «Η αρχαία γνώση περνούσε πλέον στη χριστιανική εκπαίδευση με τη μορφή μικροεπιτομών —εγχειριδίων με σκόρπια στοιχεία— και η παιδεία, που πέρασε στη δικαιοδοσία μοναστηριακών κύκλων, βασιζόταν κυρίως στη Βίβλο. Η αριστοτελική ηθική περνάει μόνο μέσα από τα κείμενα των βίων των αγίων».
Όλα αυτά έδωσαν το στίγμα της παιδείας που επικράτησε για αρκετούς αιώνες. «Οι χριστιανοί δεν χρησιμοποίησαν κανένα από τα μνημειακά κτίσματα-βιβλιοθήκες του ρωμαϊκού παρελθόντος. Είτε τα έκαψαν, είτε τα μετέτρεψαν σε στάβλους, είτε απλώς τα απέκοψαν από τον ιστό της κοινωνικής ζωής κάθε πόλης», λέει.
Οι Ρωμαίοι είχαν αναπτύξει μεγάλο δίκτυο βιβλιοθηκών. «Η μεγάλη καινοτομία της ρωμαϊκής περιόδου ήταν ο θεσμός της διπλοβιβλιοθήκης», λέει ο Κωνσταντίνος Στάικος. «Είτε με χωριστά τμήματα είτε ακόμη και με δίδυμα κτίρια, οι Ρωμαίοι είχαν παράλληλες βιβλιοθήκες στα λατινικά και στα ελληνικά προκειμένου να εξισώσουν τα λατινικά με τα ελληνικά γράμματα. Η αρχή έγινε με την πρώτη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Ρώμης (38 π.Χ.), εμπνεύσεως του Ιουλίου Καίσαρα, η οποία ολοκληρώθηκε όμως μετά τη δολοφονία του. Πρόκειται για μεγάλη καινοτομία στην ιστορία των βιβλιοθηκών: δύο παράλληλες βιβλιοθήκες για δύο παράλληλους πολιτισμούς. Και είναι απίστευτο ότι ο θεσμός επεκτάθηκε σε κάθε πόλη: βιβλιοθήκες σε ναούς, αγορές, θέρμες, γυμνάσια, σχολεία· βιβλιοθήκες δημόσιες, αυτοκρατορικές ή και αναθηματικές, όπως του Κέλσου στην Έφεσο».
Στη χριστιανική Ευρώπη τα πράγματα άρχισαν να επιστρέφουν στην αγάπη για τα γράμματα των αρχαίων Ρωμαίων και Ελλήνων, με τη δημιουργία των πρώτων πανεπιστημίων: της Σορβόννης το 1260, του Σαλέρνο, της Μπολόνια. Στην Ανατολή, πάντως, το «πανεπιστήμιο» εξακολούθησε να λειτουργεί σε μοναστηριακά κέντρα, αλλά και με εμπνευσμένους κοσμικούς δασκάλους, όπως ο Μετοχίτης. «Την αλλαγή τη βλέπουμε σταδιακά από τον 10ο αιώνα και μετά», λέει ο Κωνσταντίνος Στάικος. «Φως στους λεγόμενους “σκοτεινούς αιώνες” του Βυζαντίου δίνει η Βιβλιοθήκη του Πατριάρχου Φωτίου Α’, σύγγραμμα στο οποίο καταγράφονται όσα βιβλία συνάντησε ο ίδιος σε μοναστηριακές συλλογές, βιβλία εντελώς ξεχασμένα έως τότε», λέει.
Και συνεχίζει: «Δεν είναι εθνικιστικό να πει κανείς ότι η ουμανιστική φιλοσοφία που έθρεψε την Αναγέννηση οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στη νέα διάδοση της ελληνικής γλώσσας και την υποδοχή της από τους Ιταλούς. Τον 14ο αι. στη Δύση ελάχιστοι γνώριζαν στοιχειώδη ελληνικά. Είναι η συστηματική διδασκαλία τους από το 1397, στην έδρα του Studium της Φλωρεντίας, που οδηγεί στην αναστήλωση του σκηνικού του 4ου αι. Από εκεί βγήκαν σημαντικοί ελληνιστές που μελέτησαν ξανά τα έργα της αρχαιότητας από το πρωτότυπο. Και από την εποχή του Πετράρχη η προσωπική βιβλιοθήκη γίνεται και πάλι ένα εργαλείο για τον ποιητή, τον ιστορικό, τον λογοτέχνη, τον επιστήμονα. Γίνεται ο αχώριστος σύντροφός του. Ο Πλάτωνας ανακαλύπτεται ξανά. Η πλατωνική φιλοσοφία αποκτά μια νέα ακαδημία στη Φλωρεντία από την οποία περνούν όλοι οι διάσημοι στοχαστές της Ιταλίας αλλά και του Βορρά, με προεξάρχοντα τον Έρασμο. Οι διπλοβιβλιοθήκες κάνουν την εμφάνισή τους ξανά —όπως των Μεδίκων που σχεδίασε ο Μιχαήλ Άγγελος— και η Εκκλησία μπαίνει σε τροχιά μιας ελληνορωμαϊκοχριστιανικής σύγκλισης».
«Αναλώσιμη η σημερινή παιδεία»
«Η Αναγέννηση, μέσα από το βιβλίο, έθρεψε τον σεβασμό προς τον συνάνθρωπο και το έργο του», λέει ο ιστορικός του βιβλίου Κωνσταντίνος Στάικος. «Αυτή είναι η μεγάλη συνεισφορά της στην ανθρωπότητα. Σήμερα, πάλι, η ουμανιστική παράδοση δεν είναι μόνο υπό διωγμόν. Ακόμα χειρότερα, είναι απλώς… άγνωστη. Η ουμανιστική συνείδηση είναι σε ελεύθερη πτώση, συνθλίβεται από την αντίληψη της παιδείας της επιτομής που προάγει κάτι πιο αναλώσιμο και εύπεπτο. Υπάρχει άγνοια των επιπτώσεων. Δεν μας οδηγεί κανένας. Πηγαίνουμε απλώς, χωρίς ανάχωμα σε οτιδήποτε. Και κανείς δεν έχει τη δύναμη να εκφράσει άλλη φωνή. Αλλά βασικός παρονομαστής στην παιδεία είναι η ισχυρή συνείδηση», καταλήγει.
Δευτέρα 11 Ιουνίου 2012
Οι 10 µεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Ελλάδα το 2011
Archaeology newsroom - Δευτέρα, 9 Ιανουαρίου 2012
Η αρχαία ιστορία γράφτηκε σε διάρκεια αιώνων, η αναζήτηση όµως των τεκµηρίων της δεν είναι κάτι που ακολουθεί χρονολογική σειρά ούτε κατευθύνεται από τις βουλές των επιστηµόνων, που άλλοτε µπορεί να πασχίζουν επί χρόνια για ένα εύρηµα χωρίς επιτυχία, άλλοτε – τύχη αγαθή – να το ανακαλύπτουν και άλλοτε να είναι ένα απρόσµενο αλλά σπουδαίο γεγονός.
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η οικονοµική δυσπραγία στενεύει τα περιθώρια της αρχαιολογικής έρευνας, άρα και των αποτελεσµάτων, κάτι που δεν είναι κρυφό ότι συµβαίνει τα τελευταία χρόνια. Αλλά παρά τους περιορισµούς αυτούς σηµαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις υπήρξαν σε όλη τη χώρα µε ευρήµατα που θα µπορούσαν να στηρίξουν ολόκληρα µουσεία. Ενα έργο τεράστιο σε πλούτο και σηµασία, που διευρύνει τη γνώση του παρελθόντος αλλάζοντας σε κάποιες περιπτώσεις και τα ως τώρα ισχύοντα. Η Ελλάδα είναι πρώτη στον τοµέα αυτόν και η απόδειξη ακολουθεί.
Η επιλογή των δέκα σηµαντικών ανακαλύψεων που παρουσιάζει «Το Βήµα» θα µπορούσε κάλλιστα να διευρυνθεί σε 20 ή και περισσότερα, γι’ αυτό και η κατάταξη δεν έχει γίνει µε σειρά σπουδαιότητας. Αυτό θα το κάνει η µελέτη τους και ο χρόνος.
1. Ξύλινο ειδώλιο 2.500 χρόνων
Ειδώλιο γυναίκας που κατασκευάστηκε από ξύλο πριν από 2.500 χρόνια αλλά έφθασε ατόφιο ως σήµερα έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι στο ιερό της Αρτέµιδος στη Βραυρώνα. Το εύρηµα είναι εντυπωσιακό, δεδοµένου ότι το ξύλο σπανιότατα διατηρείται µέσα στον χρόνο, αν και η περιοχή της Βραυρώνας λόγω του υγρού εδάφους της συντελεί σε αυτό. Η ανακάλυψη έγινε κατά τις εργασίες κατασκευής αποστραγγιστικού φρέατος στον αρχαιολογικό χώρο, όπου εντοπίστηκε άγνωστος αποθέτης του ιερού. Μαζί µε την πεπλοφόρο µορφή µε την περίτεχνη, βοστρυχωτή κόµµωση αποκαλύφθηκαν δύο ξύλινες σόλες υποδηµάτων µε τη διακόσµησή τους από εγχάρακτα µοτίβα, ξύλινα τµήµατα αγγείων, όπως επίσης δύο χάλκινα κάτοπτρα και άλλα αντικείµενα, όλα του 5ου αιώνα π.Χ.
2. Μινωική ιερογλυφική γραφή στον Βρύσινα
Μια τετράπλευρη σφραγίδα από βαθυκόκκινο ίασπη που φέρει χαραγµένα επάνω της σηµεία της µινωικής ιερογλυφικής γραφής αποτελεί το µοναδικό ως τώρα εύρηµα της αρχαιότερης γραφής των Μινωιτών στη ∆υτική Κρήτη. Η σφραγίδα βρέθηκε σε µινωικό «ιερό κορυφής» του όρους Βρύσινα σε υψόµετρο 858 µέτρων και µαζί της περισσότερα από 800 ανθρωπόµορφα ειδώλια και πολλά άλλα αναθήµατα που χρονολογούνται στην Παλαιοανακτορική περίοδο (1900-1700 π.Χ.) ως την αρχή της Νεοανακτορικής (1700-1500 π.Χ.).
Η ανασκαφή συνεχίζεται, ήδη όµως οι αρχαιολόγοι κυρία Ιρις Τζαχίλη και Ελένη Παπαδοπούλου θεωρούν ότι ο Βρύσινας είναι το σηµαντικότερο ιερό κορυφής για τη ∆υτική Κρήτη.
3. Μαυροπηγή Εορδαίας: Άνθρωποι και ζώα μαζί στο θάνατο
Άνθρωποι που τάφηκαν µε τα ζώα τους ολόγυρά τους! Το εύρηµα προήλθε από τη Μαυροπηγή της Εορδαίας, όπου αποκαλύφθηκε µικρό νεκροταφείο του 6ου αιώνα π.Χ. µε ενταφιασµούς 11 ανθρώπων και 16 ζώων – άλογα, σκύλοι, βοοειδή και ένας χοίρος – τα οποία είχαν τοποθετηθεί περιµετρικά των ανθρώπινων ταφών. Η ιδιαιτερότητα του νεκροταφείου, όπως είπε η ανασκαφέας δρ Γεωργία Καραµήτρου-Μεντεσίδη, συνίσταται στο γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται στην περιοχή της Κοζάνης και των Γρεβενών αυτό το έθιµο.
Οι άνδρες είχαν ταφεί µε τα σιδερένια τους µαχαίρια και αιχµές δοράτων, ενώ τρεις γυναίκες έφεραν χάλκινα σκουλαρίκια, καθώς και χάλκινα βραχιόλια στους βραχίονες αλλά και στα κάτω άκρα.
4. Θεός ή αυτοκράτορας;
Μαρµάρινο, σε µέγεθος λίγο µεγαλύτερο από το φυσικό, το άγαλµα που αποκαλύφθηκε στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου ενώ γίνονταν εργασίες στον περιβάλλοντα χώρο του µνηµείου έρχεται από τους αυτοκρατορικούς ρωµαϊκούς χρόνους για να επιβεβαιώσει την ισχύ και την αξία της κλασικής πλαστικής παράδοσης µέσα στους αιώνες. Πρόκειται για ένα εξαιρετικής ποιότητας αντίγραφο έργου του 4ου αιώνα π.Χ. από το εργαστήρι του µεγάλου αργείου γλύπτη Πολύκλειτου το οποίο παρίστανε τον θεό Ερµή και αγαπήθηκε τόσο που να επαναληφθεί αργότερα από πολλούς καλλιτέχνες. Εικάζεται µάλιστα ότι φιλοτεχνήθηκε πιθανόν τον 2ο αιώνα µ.Χ. , όταν ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την Επίδαυρο
5. Ίκλαινα Μεσσηνίας: Η αρχαιότερη ευρωπαϊκή επιγραφή
Είναι η αρχαιότερη επιγραφή που έχει βρεθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος και είναι ελληνική. Πρόκειται για την επιγραφή µιας πήλινης πινακίδας σε Γραµµική Β που γράφηκε πριν από 3.500 χρόνια και βρέθηκε στην Ίκλαινα της Μεσσηνίας από τον αρχαιολόγο κ. Μιχάλη Κοσµόπουλο, ο οποίος ανασκάπτει ένα µυκηναϊκό µέγαρο µε πελώριους αναληµµατικούς τοίχους, τοιχογραφίες και αποχετευτικό σύστηµα. Η χρονολόγηση της πινακίδας πολύ πριν από τις ως τώρα γνωστές αλλάζει πολλά δεδοµένα στη γνώση µας για τη χρήση της Γραµµικής Β αλλά και για την εξάπλωση της γραφής.
6. Ελεύθερνα: Το «μάτι του Τουταγχαµών»
Ενα µικρό, χρυσό αντικείµενο που αναπαριστά ένα ανθρώπινο µάτι πανοµοιότυπο µε αυτό της χρυσής, νεκρικής µάσκας του Τουταγχαµών βρέθηκε µέσα σε ταφικό πίθο στη νεκρόπολη της Αρχαίας Ελεύθερνας στην Κρήτη. Σε φυσικό µέγεθος και µε το χαρακτηριστικό «αιγυπτιακό µπλε» ολόγυρά του, φορούνταν ως επιθωράκιο κόσµηµα (pectoral) από µία εκ των τριών γυναικών του οικογενειακού τάφου του 8ου-7ου αιώνα π.Χ., όπως είπε ο ανασκαφέας, καθηγητής κ. Νίκος Σταµπολί δης. Αλλά και το ένδυµα της γυναίκας ήταν καταστόλιστο από χρυσά ελάσµατα, ενώ στον ίδιο πίθο υπήρχε µαζί µε άλλα αντικείµενα και µια µεγάλη χάντρα από ορεία κρύσταλλο µε χαραγµένο πλοίο µε τετράγωνο πανί σαν αυτά που ταξίδευαν στον Νείλο.
7. Οι «Ομηρικές ταφές» στη Χλόη Βελεστίνου
Θολωτοί, οικογενειακοί τάφοι που χρησιµοποιήθηκαν για πολλές γενιές (από τον 10ο ως τον 8ο αιώνα π.Χ.) ήρθαν στο φως στην περιοχή της Χλόης Βελεστίνου µε πλούσια κτερίσµατα αλλά ακόµη και ορισµένους από τους νεκρούς στη θέση τους. Κοσµή µατα και άλλα αντικείµενα, όπως τριχολαβίδες και τσιµπιδάκια για καλλωπισµό, όπλα (σιδερένια ξίφη µε λαβές από αλάβαστρο, µαχαιρίδια και εγχειρίδια), χάλκινες φιάλες, που χρησίµευαν ως αγγεία πόσης, συνόδευαν τους νεκρούς, όπως είπε η αρχαιολόγος κυρία Αργυρούλα ∆ουλγέρη-Ιντζεσίλογλου. Αυτοί οι κυκλικοί τάφοι αποτελούν τµήµα του µεγάλου νεκροταφείου των αρχαίων Φερρών και, καθώς σήµερα πλέον βρίσκονται δίπλα στη νέα Εθνική oδό, έξι από αυτούς θα γίνουν επισκέψιµοι.
8. Ο χάλκινος Μινωίτης από τη Ζώμινθο
Χάλκινο ειδώλιο στην τελετουργική «στάση του αποσκοπείν», που χρονολογείται στο 1600 π.Χ., σφραγίδες, κοσµήµατα, τελετουργικά αγγεία, όπλα, χρυσό έλασµα (1700 π.Χ.) µε χαραγµένο επάνω του µινωικό πλοίο βρίσκονται µεταξύ των ευρηµάτων της ανασκαφής στη Ζώµινθο του Ψηλορείτη. Αυτό το ιδιότυπο µινωικό κέντρο πάνω στα βουνά, που δεν ήταν απλώς ένας σταθµός προς το Ιδαίο Αντρο ούτε µόνον ο προµηθευτής της Κνωσού σε µαλλί και άλλα ζωικά προϊόντα και που όµοιό του δεν έχει ανασκαφεί ως τώρα στην Κρήτη, ανοίγει νέους δρόµους για την έρευνα και τη µελέτη της διάρθρωσης του µινωικού κόσµου, όπως λέει η αρχαιολόγος κυρία Εφη Σαπουνά-Σακελλαράκη .
9. Δεσποτικό: Ένα νησί γεμάτο Κούρους
Κούροι σµιλεµένοι σε παριανό µάρµαρο έρχονται στο φως κατά τµήµατα – κυριολεκτικώς – στο ιερό του Απόλλωνα που βρίσκεται στην έρηµη σήµερα νησίδα ∆εσποτικό κοντά στην Αντίπαρο. Κατεστραµµένοι (άγνωστο για ποιον λόγο) ή τεµαχισµένοι επίτηδες προκειµένου να χρησιµοποιηθούν ως δοµικά στοιχεία σε εποχές µεταγενέστερες της Αρχαϊκής, οπότε φιλοτεχνήθηκαν, βρέθηκαν από τον αρχαιολόγο κ. Γιάννο Κουράγιο άλλοτε στο κατώφλι θύρας, άλλοτε εντοιχισµένοι σε τοίχο κτιρίου του ιερού και άλλοτε «χτισµένοι» στον περίβολο ενός σύγχρονου µαντριού! Περί τα 60 τµήµατα γλυπτών έχουν εντοπισθεί ως τώρα και µεταξύ τους πέντε κεφαλές Κούρων, µία Κόρης, περισσότεροι από δέκα κορµοί και περί τις 30 βάσεις για γλυπτά.
10. Ο μεγαλύτερος ναός της Κρήτης
Ο µεγαλύτερος ίσως σε µέγεθος αρχαίος ναός στην Κρήτη εντοπίστηκε στην κορυφή του λόφου Κεφάλα στην περιοχή των Γουρνών. Σύµφωνα µε τον αρχαιολόγο κ. Νίκο Παναγιωτάκη, ο ναός ήταν αφιερωµένος στην Αρτέµιδα Σκοπελίτιδα και είχε διαστάσεις 52Χ19,60 µέτρα. Σήµερα σώζονται ελάχιστα κατάλοιπα, κατά τον ίδιο όµως υποδεικνύουν την ύπαρξη σπουδαίου λατρευτικού κέντρου που ήταν άγνωστο ως τώρα από τις αρχαίες πηγές (αν και ο Παυσανίας αναφέρει κάποιο ιερό αφιερωµένο στην Αρτεµη). Το ιερό ανήκε πιθανώς στη Χερσόνησο, που η στενή σχέση της µε τη θεά Αρτεµη µαρτυρείται από διάφορες πηγές.
Τρίτη 5 Ιουνίου 2012
5 ΙΟΥΝΙΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Εξ αφορμής του εορτασμού στις 5 Ιουνίου της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, αξίζει να αναφερθούμε στη μεγαλύτερη συλλογική προσπάθεια προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος που έχει αναληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο: είκοσι χρόνια μετά την ομόφωνη έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης της Οδηγίας με την οποία θεσπίστηκε η Natura (η επέτειος εορτάστηκε στις 21 Μαΐου), έχουν πραγματοποιηθεί αληθινά άλματα στην ανακοπή της καταστροφής της βιοποικιλότητας, ενώ ορισμένοι οικότοποι δείχνουν να αποκαθίστανται, όπως εκτιμούν οι υπηρεσίες της Ενωσης. Πληθυσμοί που είχαν βρεθεί στα πρόθυρα της εξαφάνισης, αναγεννώνται, ενώ περιοχές σπάνιας χλωρίδας που κινδύνευαν με αφανισμό σε ποσοστό ακόμα και 90% τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας.
Σήμερα, στο πλαίσιο της Οδηγίας, προστατεύεται το 18% του εδάφους της ΕΕ, κάτι που ισοδυναμεί σε μέγεθος με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχία μαζί. Προστατεύονται επίσης 200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιων ζωνών. Το δίκτυο Natura περιλαμβάνει περισσότερες από 26.000 περιοχές και προστατεύει πάνω από 1.000 είδη και γύρω στους 230 πολύτιμους οικότοπους. Η οικονομική αξία των παρεχόμενων υπηρεσιών των οικοσυστημάτων εκτιμάται σε 200-300 δισ. ευρώ ετησίως, απείρως περισσότερα από όσα ξοδεύτηκαν για την προστασία τους.
Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε ό,τι αφορά το μέγεθος της έκτασης που έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη. Στο δίκτυο Natura έχουν ενταχθεί 419 περιοχές, συνολικής έκτασης 4,2 εκατ. εκταρίων (42 εκατ. στρεμμάτων), που αντιστοιχούν στο 27% του χερσαίου τμήματος της χώρας και στο 6,5% της θαλάσσιας περιοχής.
Σήμερα, στο πλαίσιο της Οδηγίας, προστατεύεται το 18% του εδάφους της ΕΕ, κάτι που ισοδυναμεί σε μέγεθος με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχία μαζί. Προστατεύονται επίσης 200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιων ζωνών. Το δίκτυο Natura περιλαμβάνει περισσότερες από 26.000 περιοχές και προστατεύει πάνω από 1.000 είδη και γύρω στους 230 πολύτιμους οικότοπους. Η οικονομική αξία των παρεχόμενων υπηρεσιών των οικοσυστημάτων εκτιμάται σε 200-300 δισ. ευρώ ετησίως, απείρως περισσότερα από όσα ξοδεύτηκαν για την προστασία τους.
Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε ό,τι αφορά το μέγεθος της έκτασης που έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη. Στο δίκτυο Natura έχουν ενταχθεί 419 περιοχές, συνολικής έκτασης 4,2 εκατ. εκταρίων (42 εκατ. στρεμμάτων), που αντιστοιχούν στο 27% του χερσαίου τμήματος της χώρας και στο 6,5% της θαλάσσιας περιοχής.
Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012
Πρωτιά στην εξοικονόμηση ενέργειας
Μείωση κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση κατά 6,16% πέτυχε η χώρα μας. Πρώτη σε συμμετοχές τόσο σε αναλογία πληθυσμού όσο και σε απόλυτους αριθμούς
Στην κορυφή της τελικής κατάταξης του πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος εξοικονόμησης ενέργειας βρίσκεται η Ελλάδα. Ο διαγωνισμός, στον οποίο συμμετείχαν 10 κράτη της «γηραιάς ηπείρου», προσέλκυσε περισσότερα από 8.000 νοικοκυριά, τα οποία προσπάθησαν να επιτύχουν την υψηλότερη εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι τους υιοθετώντας προτεινόμενα μέτρα περιβαλλοντικών οργανώσεων και ειδικών επιστημόνων. Οι επιδόσεις τους καταγράφονταν σε ειδική ιστοσελίδα και τα τελικά αποτελέσματα ανέδειξαν τη νικήτρια εθνική ομάδα. Παράλληλα, διακρίθηκαν τα νοικοκυριά που κατόρθωσαν να περιορίσουν την κατανάλωση ενέργειας περισσότερο από ό,τι άλλες οικογένειες στην πατρίδα τους.
Η χώρα μας αναδείχθηκε πρώτη σε συμμετοχές τόσο σε αναλογία πληθυσμού όσο και σε απόλυτους αριθμούς, αφού στο πρωτάθλημα δήλωσαν συμμετοχή 2.845 νοικοκυριά έναντι 1.888 της Γερμανίας, η οποία ήταν η δεύτερη σε συμμετοχές χώρα.
Η εντυπωσιακή ανταπόκριση των Ελλήνων αντικατοπτρίζεται και σε ένα ακόμη στοιχείο: Εκτός από εκείνους που συμμετείχαν στον διαγωνισμό -ο οποίος διήρκεσε 13 μήνες-, περισσότερα από 25.000 άτομα αναζήτησαν τις συμβουλές περιορισμού της ενεργειακής σπατάλης που παρείχε η ιστοσελίδα της εκστρατείας.
Πρωταθλήτρια στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας ανακηρύχθηκε η Βουλγαρία με ποσοστό 13,62%, ενώ δεύτερη κατετάγη η Ελλάδα με μείωση της κατανάλωσης κατά 10,52%.
Την πρωτιά κατέκτησε η χώρα μας στην εξοικονόμηση ενέργειας θέρμανσης, με μείωση της κατανάλωσης κατά 6,16%. Ακολουθεί η Μεγάλη Βρετανία με ποσοστό 4,84%, ενώ έπονται η Δανία και η Γερμανία.
«Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι σήμερα επίκαιρη όσο ποτέ, καθώς είναι ο ιδανικός τρόπος να συμβάλουν οι πολίτες στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή, εξοικονομώντας ταυτόχρονα σημαντικά χρηματικά ποσά», σχολίασε ο κ. Μιχάλης Πρόδρομου, συνεργάτης -για θέματα κλιματικής αλλαγής και ενέργειας- της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF, η οποία είχε την ευθύνη για τη διεξαγωγή του πρωταθλήματος στην Ελλάδα. «Μέσα στο καταθλιπτικό κλίμα της κρίσης, τέτοιες εξελίξεις μάς δίνουν μια ελπιδοφόρα εικόνα για τη δύναμη της ελληνικής κοινωνίας να κατακτά θετικές πρωτιές σε σημαντικά ζητήματα ποιότητας ζωής και προστασίας του περιβάλλοντος», συμπλήρωσε ο κ. Προδρόμου.
Τα νοικοκυριά που πέτυχαν τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας σε εθνικό επίπεδο και η νικήτρια ελληνική ομάδα θα βραβευθούν σε ειδική εκδήλωση που θα λάβει χώρα στις Βρυξέλλες στις 18 Ιουνίου. Η απονομή των βραβείων θα γίνει από μέλη του Ευρωκοινοβουλίου και η τελετή θα αποτελέσει τμήμα της «ευρωπαϊκής εβδομάδας βιώσιμης ενέργειας».
Κατερίνα Ροββά
rovva@pegasus.gr
Φεστιβάλ Αθηνών: Ματαιώσεις και στην Επίδαυρο
Της Όλγας Σελλά
Ξεκίνησε δύσκολα, αλλά φαίνεται ότι συνεχίζεται ακόμα δυσκολότερα η φετινή χρονιά για το Φεστιβάλ Αθηνών. Ετσι, μετά τις ακυρώσεις σημαντικών ξένων θεατρικών και χορευτικών παραστάσεων από το πρόγραμμα της Πειραιώς 260, σήμερα ήρθε και η ματαίωση παράστασης από το Φεστιβάλ Επιδαύρου. Το Φεστιβάλ Αθηνών ανακοίνωσε ότι η παράσταση του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου (ΘΟΚ) Ηλέκτρες, βασισμένη στη μορφή της Ηλέκτρας μέσα από το έργο των τριών τραγικών, σε σκηνοθεσία του ισραηλινού Χανάν Σνιρ, που επρόκειτο να παρουσιαστεί στις 27 και 28 Ιουλίου δεν πρόκειται να γίνει. Η παρουσία της στην Επίδαυρο ματαιώνεται. Στη θέση της, τις ίδιες ημερομηνίες, θα παρουσιαστεί η παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου «Εκκλησιάζουσες», του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, που επρόκειτο να κλείσει τα φετινά Επιδαύρια στις 17 και 18 Αυγούστου. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του κυπριακού Τύπου, ο ΘΟΚ επικαλέστηκε οικονομικό συμμάζεμα και αβέβαια έσοδα από τις παραστάσεις. «Αν και ήμασταν έτοιμοι να προβάλουμε δυναμικά την παρουσία μας στην Επίδαυρο μέσω των τοπικών ΜΜΕ, αξιολογώντας τα δεδομένα αποφασίσαμε πως δεν θα προλαβαίναμε να προωθήσουμε όπως έπρεπε την παράσταση, ώστε να πείσουμε τους θεατρόφιλους να δουν τη δική μας και όχι κάποια άλλη παράσταση στο φεστιβάλ. Δεδομένης μάλιστα της οικονομικής κρίσης, οπότε το κοινό ζυγίζει τις επιλογές του διπλά και τριπλά και συνυπολογίζει τα εισιτήριά του, τη βενζίνη και τη διανυκτέρευσή του στην Επίδαυρο», δήλωσε ο διευθυντής του ΘΟΚ Γ. Παπαγεωργίου στην κυπριακή εφημερίδα «Ο Πολίτης». Επίσης ο διευθυντής του ΘΟΚ, ενημέρωσε τηλεφωνικά τον διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών, Γιώργο Λούκο.
Κι αν μέχρι στιγμής είχαμε ακυρώσεις παραστάσεων που θα έρχονταν από άλλες χώρες (του ΘΟΚ συμπεριλαμβανομένου), σήμερα ανακοινώθηκε από το Φεστιβάλ Αθηνών και η ακύρωση δύο ελληνικών παραγωγών. Η πρώτη είναι η παράσταση «Αμόκ» του Δημήτρη Κουρτάκη (θα τη βλέπαμε στις 17 και 18 Ιουλίου). Η δεύτερη είναι η παράσταση «Καρέκλες» του Ιονέσκο, σε σκηνοθεσία Ευριπίδη Λασκαρίδη με πρωταγωνιστές τους Ολια Λαζαρίζου και Δημήτρη Καταλειφό. Η παρουσίασή της στο Φεστιβάλ ματαιώνεται και στη θέση της θα παρουσιαστή το έργο «Οσμωση» επίσης σε σκηνοθεσία Ευριπίδη Λασκαρίδη.
Ας ελπίσουμε ότι το ντόμινο των ακυρώσεων θα σταματήσει εδώ και ότι το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει τις προτάσεις των Ελλήνων (κυρίως) καλλιτεχνών τόσο στην Αθήνα όσο και στην Επίδαυρο.
www.kathimerini.gr
Νεες εκδοσεις
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ
LUC FERRY
Homo Aestheticus
μετ. Χαρά Μπακονικόλα, Φώτης Σιατίστας
επιμ. Αθηνά Μιράσγεζη
εκδ. Ευρυδίκη σελ. 478 - 26 ευρώ
Μια εσωτερική αντίφαση παραμένει κρυμμένη στην καρδιά της Αισθητικής: το αισθητό αποκτά την αυτονομία του έναντι του νοητού μόνον όταν υποχωρεί από το βάθρο του ο Θεός - και η ανθρώπινη ματιά Τον αντικαθιστά. Oταν όμως εκπίπτει η υπερβατικότητα, δεν υπάρχει πια κανένα αρχιμήδειο σημείο, τίποτα δεν εγγυάται τη διυποκειμενικότητα. Η αισθητική εμπειρία είναι πλέον δυνατή, είναι όμως μεταδόσιμη; Αρχίζοντας από τις απαρχές της νεότερης Αισθητικής, τον 17ο αιώνα, το βιβλίο επιχειρεί να διαγράψει την πορεία της αισθητικής σκέψης μέχρι τη μετανεωτερικότητα. Μεγάλοι σταθμοί, Καντ, Χέγκελ και Νίτσε. Το έργο φέρνει στο προσκήνιο τις ηθικές και πολιτικές συνιστώσες της Αισθητικής.
AΦΟΡΙΣΜΟΙ
FERNANDO PESSOA
Ο Ερημίτης του Μαύρου Βουνού
Συμβουλές, αξιώματα και τρόποι του καλώς ονειρεύεσθαι
μετ. Μαρία Παπαδήμα
εκδ. Νεφέλη σελ. 64 - 9 ευρώ
Aλλοτε χωρίς προσωπείο και άλλοτε μέσω του αινιγματικού του Ερημίτη, ο Φερνάντο Πεσσόα μας διδάσκει πώς να ζούμε, δίνοντας συμβουλές εφ' όλης της ύλης, διατυπώνοντας αφορισμούς και κανόνες, προτείνοντας τεχνικές και τρόπους ζωής και ονείρου. Αν ο Αντρας με τα Μαύρα του «Οδοιπόρου» περιορίζεται σε μια εμβληματική εντολή, ο μυστηριώδης Ερημίτης του Μαύρου Βουνού συνδιαλέγεται διά μακρόν με τον άγνωστο συνομιλητή του, τον καθένα από μας, δίνοντας απαντήσεις οξυδερκείς, ανατρεπτικές και αδυσώπητες.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
Ο κύκλος του βιβλίου
Ο συγγραφέας, ο επιμελητής-τυπογράφος, ο εκδότης, ο κριτικός, ο αναγνώστης
εκδ. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού
σελ. 132
Η παραγωγή του βιβλίου δεν απασχολεί συχνά την κοινωνία, αναφέρει εισαγωγικά ο Βασίλης Κρεμμυδάς. Είναι ωστόσο τομέας που απαιτεί την εργασία ενός πλήθους ειδικοτήτων: από τη βαθιά σκέψη ώς τη χειρωναξία, από την τεχνική ώς την τέχνη. Διαθέτει χαρακτηριστικά καθετοποιημένης παραγωγής, με τη μεσολάβηση του εμπόρου, μικρού και μεγάλου, και με εμπλοκή της διαφήμισης από τα ΜΜΕ. Συμμετέχουν οι Π. Μάρκαρης, Σ. Σερέφας, Δ. Κούρτοβικ, Αιμ. Καλιακάτσος, Ν. Παπαγεωργίου, Σπ. Μολφέτας, Ν. Βαγενάς, Ρ. Γαλανάκη, Γ. Δάλλας, Μ. Στεφανοπούλου και Π. Τατσόπουλος.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
JOHN J. MEARSHEIMER
Γιατί οι πολιτικοί λένε ψέματα
Η αλήθεια για το ψέμα στη διεθνή πολιτική σκηνή
μετ. Νίνα Μπούρη
εκδ. Πατάκη σελ. 222 - 2,50 ευρώ
Είναι άραγε η ψευδολογία στην εξωτερική πολιτική μια επονείδιστη και κατακριτέα συμπεριφορά ή ένα χρήσιμο εργαλείο διακυβέρνησης; Πότε είναι καλό να πουν ψέματα οι ηγέτες στους πολίτες τους; Ο συγγραφέας είναι ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς και προσφέρει την πρώτη συστηματική ανάλυση του ψεύδους ως εργαλείου διακυβέρνησης, κατηγοριοποιώντας τα είδη, τις αιτίες και τα δυνητικά οφέλη και βλάβες. Και η σημαντικότερη διάκριση που κάνει είναι ανάμεσα στο ψέμα που ένας ηγέτης απευθύνει προς μια άλλη χώρα και στο ψέμα που απευθύνει στον λαό του.
ΔΟΚΙΜΙΟ
MISHA GLENNY
Darkmarket Η αόρατη απειλή πίσω από την οθόνη του υπολογιστή σου
μετ. Ελσα Βιδάλη
εκδ. Πάπυρος σελ. 432 - 18 ευρώ
Σε λιγότερο από δύο δεκαετίες οι αποκαλούμενες «κρίσιμες εθνικές υποδομές» των περισσότερων κρατών έχουν καταλήξει να ελέγχονται από όλο και πιο περίπλοκα πληροφοριακά συστήματα. Συγγραφέας του McMafia, ο Μίσα Γκλένι γράφει ένα «τεχνολογικό θρίλερ», όχι προϊόν φαντασίας αλλά τεκμηριωμένης έρευνας, παρουσιάζοντας την εμφάνιση, γιγάντωση και πτώση του Darkmarket, ενός από τους πιο περιβόητους ιστότοπους του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο, οι οποίοι εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 2000. Ο συγγραφέας φωτίζει τις όψεις ενός πολύπλοκου ψηφιακού εγκληματικού δικτύου με κόμβους στην Αγγλία, την Τουρκία, τη Σρι Λάνκα, την Ουκρανία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)